Ο ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Στην αρχαία Ελλάδα η γυμναστική θεωρείτο απαραίτητο μέρος της αγωγής όλων των αγοριών, ενώ στη Σπάρτη και των κοριτσιών. Τα αγόρια και οι άνδρες αλείφονταν με λαδί και γυμνάζονταν και αθλούνταν γυμνοί. Εννοείται ότι οι γυναίκες απαγορευόταν να παρακολουθούν τους αγώνες για αυτόν το λόγο.

Γενικά, όλοι οι άνδρες, είτε στις παλαίστρες και τα γυμνάσια, είτε στους τοπικούς και πανελληνίους αγώνες, αθλούνταν γυμνοί. Οι Έλληνες ήταν ο πρώτος λαός που επινόησε τις ``αθλοπαιδιές΄΄ και τις ανήγαγαν σε αγωνίσματα στα οποία οι παίκτες συναγωνίζοντο. Ακόμα και η λέξη ``αθλέω΄΄ – ``αθλώ΄΄ στην αρχαία Ελλάδα σήμαινε είμαι αθλητής / αγωνίζομαι. Η νίκη προσέφερε τεραστία τιμή στον αθλητή και την πόλη του, όμως δεν ήταν αυτοσκοπός και μέσον απόκτησης κολοσσιαίων ποσών όπως γίνεται σήμερα. Στη μινωική εποχή (2800 – 1100 π.Χ.) οι Κρήτες τέρπονταν με αθλήματα όπως τα ταυροκαθάψια, τις ακροβασίες, την πυγμαχία, την πάλη και την σφαίρα.

Στα ταυροκαθάψια οι Κρήτες, την ώρα που τους ορμούσε ο ταύρος, τον άρπαζαν από τα κέρατα και βοηθούμενοι από την έκταση του κεφαλιού του ταύρου προς τα πίσω, πηδούσαν κάνοντας στροφή στον αέρα και κατέληγαν όρθιοι πίσω του! Μάλιστα, υπήρχε και ανδρείκελο που ερέθιζε τον ταύρο και το οποίο ονομαζόταν ``ταυροκαθάπτης΄΄. Στο άθλημα αυτό λάμβαναν μέρος και γυναίκες!!! Η τούμπα στον αέρα, λοιπόν, έγινε αιώνες πριν τους Κινέζους και Ιάπωνες καρατέκα. Στο σημείο αυτό αναφέρεται ότι ο πολιτισμός που λάτρεψε και θεοποίησε την φύση δεν ήταν οι Κινέζοι, αλλά οι Κρήτες και ο σεβασμός τους προς την φύση φαίνεται ξεκάθαρα από τα έργα τέχνης και την αρχιτεκτονική τους. Οι Κρήτες ποτέ δεν σκότωναν τους ταύρους και τα ταυροκαθάψια δεν μπορούν να παρομοιαστούν με το απίστευτης αγριότητας θέαμα των ταυρομαχιών που χαρακτηρίζουν τον πολιτισμό της Ισπανίας που άλλωστε ως χώρα ποτέ δεν ήταν πραγματικά δημοκρατική (ακόμα και σήμερα έχει βασιλιά).

Στην υστεροελλαδική ή μυκηναϊκή εποχή (16ος ως 11ος αιώνας π.Χ.) δημιουργήθηκαν οι αθλητικοί αγώνες στην αρχαία Ελλάδα. Οι αγώνες αυτοί τελούντο προς τιμήν των νεκρών, δηλαδή ήταν επιτάφιοι. Γνωστό είναι το παράδειγμα των αγώνων και συγκεκριμένα των αρματοδρομιών που διοργάνωσαν οι Αχαιοί στην Τροία (στα μέσα του 13ου αιώνα π.Χ.) προς τιμήν του νεκρού Πατρόκλου – όπως αναφέρεται στο πολεμικό έπος της Ιλιάδος του Ομήρου. Επίσης, γίνονταν αγώνες προς τιμήν των θεών σε θρησκευτικές εορτές. Στην γεωμετρική (ονομάστηκε έτσι από τα έργα τέχνης των Δωριέων και περιλαμβάνει το διάστημα μεταξύ 11ου και 7ου αιώνα π.Χ.) και την αρχαϊκή εποχή (7ος και 6ος αιώνας π.Χ.) άρχισαν να διοργανώνονται συχνά αθλητικοί αγώνες, τοπικοί ή πανελλήνιοι, σε διάφορες περιοχές.

Γενικά στους αγώνες στην αρχαία Ελλάδα γίνονταν δεκτοί μόνον ελεύθεροι Έλληνες, ντόπιοι ή από τις αποικίες της χώρας. Δεν συμμετείχαν άλλοι βαρβαρικοί λαοί. Απαγορευόταν, επίσης, η συμμετοχή ατόμων που είχαν κατηγορηθεί για διάπραξη εγκλημάτων ή ασέλγεια προς τα ιερά. Στην κλασσική εποχή (5ος αιώνας π.Χ.) οι αθλητικοί αγώνες έλαβαν την γνωστή τους μορφή. Δυστυχώς, στα ρωμαϊκά χρόνια ο αθλητισμός εμπορευματοποιήθηκε με την εμφάνιση επαγγελματιών αθλητών. Οι Ρωμαίοι, όπως γίνεται και σήμερα, πλήρωναν τεράστια ποσά για να αποκτήσουν τους καλύτερους αθλητές με τους οποίους εξασφάλιζαν νίκες στους αθλητικούς αγώνες. Δηλαδή αυτοσκοπός, με τους Ρωμαίους, άρχισε να γίνεται η νίκη και τα χρήματα, από μέρους του αθλητή, αλλά και των χρηματοδοτών του. Αυτή η άποψη συνέχισε μέχρι σήμερα. Στον 20ο αιώνα οι ΗΠΑ ήταν αυτές που ανέδειξαν έντονα την ρωμαϊκή τακτική περί πρωταθλητισμού και χρημάτων στους νικητές. Η άποψη αυτή επεκτάθηκε σε όλον τον πλανήτη και δυστυχώς και στην Ελλάδα στην οποία γεννήθηκε το αθλητικό ιδεώδες...

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, μετά την μυκηναϊκή εποχή δημιουργήθηκαν οι πανελλήνιοι αγώνες που ήταν τα ``Ολύμπια΄΄ στην Ολυμπία, τα ``Πύθια΄΄ στους Δελφούς, τα ``Ίσθμια΄΄ στον Ισθμό της Κορίνθου και τα ``Νέμεα΄΄ στη Νεμέα (από τον 3ο αιώνα π.Χ. ετελούντο στο Άργος). Στους αγώνες οι αθλητές κρίνονταν από επιτροπή κριτών, τους περίφημους ελλανοδίκες. Τα Πύθια ονομάστηκαν έτσι προς τιμήν του θεού Απόλλωνα που σκότωσε τον Πύθωνα που τρομοκρατούσε τους κατοίκους των Δελφών. Τα Πύθια ετελούντο κάθε 4 έτη. Ήταν εορτή προς τιμήν του θεού Απόλλωνα στους Δελφούς και περιλάμβαναν κατά σειρά: ιεροτελεστίες, μουσικούς αγώνες, γυμνικούς αγώνες ανδρών και παίδων και ιππικούς αγώνες. Έπαθλο των νικητών ήταν ένα δάφνινο στεφάνι (η δάφνη ήταν το ιερό δένδρο του Απόλλωνα).

Τα Νέμεα ξεκίνησαν το 1251 π.Χ. και έκτοτε ετελούντο κάθε 2 έτη (τον Ιούλιο, στο τέλος του 1ου και 3ου έτους κάθε Ολυμπιάδος) προς τιμήν του θεού Δια. Τα Νέμεα ήταν ταφικοί αγώνες προς τιμήν των ``Επτά επί Θήβας΄΄. Αυτοί ήταν οι 6 Πελοποννήσιοι βασιλείς που εκστράτευσαν μαζί με τον Πολυνείκη εναντίον του αδελφού του Ετεοκλή στην Θήβα (33). Για αυτόν το λόγο οι ελλανοδίκες (επιτροπή κριτών) φορούσαν πένθιμο ένδυμα. Οι αθλητές κρίνονταν από 10 ελλανοδίκες και έπαθλο τους ήταν ένα στεφάνι από αγριοσέληνο.

Τα Ίσθμια καθιερώθηκαν το 581 π.Χ (άρχισαν, όμως, νωρίτερα) και ετελούντο κάθε 2 έτη (στα τέλη Απριλίου, στο τέλος του 2ου και 4ου έτους κάθε Ολυμπιάδος) προς τιμήν του θεού Ποσειδώνα. Γι’ αυτό η περιοχή του Ισθμού είναι γνωστή και ως Ποσειδωνία. Στα Ίσθμια επινοήθηκε κάτι εκπληκτικό. Για τους δρομείς υπήρχε μια επισκόπηση αφετηρίας που αποτελείτο από 16 εισόδους και με σκοινιά τοποθετημένα σε τριγωνικό λιθόστρωτο γινόταν δίκαιη εκκίνηση των δρομέων!!! Σήμερα στους αγώνες δρόμου δεν υπάρχει ανάλογο σύστημα και οι αγώνες μπορεί να σταματήσουν αμέσως μετά την εκκίνησή τους, ακόμα και 3 φορές! Τα Ίσθμια γίνονταν στο αθλητικό κέντρο κοντά στο ιερό του Ποσειδώνα. Περιλάμβαναν ρητορικούς, ζωγραφικούς, μουσικούς, γυμνικούς και ιππικούς αγώνες. Επίσης περιλάμβαναν αρματοδρομίες, πένταθλον, πάλη, παγκράτιον, καθώς και… αγώνες μεταξύ πλοίων!!! Σε όλους τους αγώνες οι νικητές δέχονταν μεγάλες τιμές από την πόλη τους και τα ονόματά τους παρέμεναν στην αιωνιότητα. Ο ποιητής Πίνδαρος (49) αναφέρεται στον ισθμιονίκη Λέανδρο που τον στεφάνωσαν με στεφάνι μυρτιάς.

Οι γνωστότεροι αγώνες ήταν οι ολυμπιακοί, τα Ολύμπια, που ετελούντο προς τιμήν του βασιλιά των θεών, Δια. Κατά την ελληνική μυθολογία ο ιδρυτής των Ολυμπίων ήταν ο Ηρακλής. Τα Ολύμπια ξεκίνησαν στην Ολυμπία της Ηλείας τον 13ο αιώνα π.Χ και όχι το 776 π.Χ. όπως λανθασμένα λένε ακόμα και οι σύγχρονοι Έλληνες!!! Απλώς από το 776 π.Χ άρχισε η καταγραφή των ολυμπιακών αγώνων. Το 884 π.Χ. ήταν καθοριστικό έτος για την διοργάνωση τους. Τον καιρό εκείνο η Ελλάδα σπαράζετο από εμφύλιο πόλεμο και μεγάλη επιδημία. Τότε ο Ίφιτος, βασιλιάς της Ήλιδας (πρωτεύουσα των Ηλείων, στην σημερινή Ηλεία – περιοχή που βρίσκεται η Ολυμπία) πήγε στο μαντείο των Δελφών να συμβουλευθεί τις Πυθίες (30).

Η Πυθία είπε στον Ίφιτο να ξαναρχίσουν τους ολυμπιακούς αγώνες – που λόγω των συμφορών είχαν σταματήσει – και να κάνουν εκεχειρία. Έτσι, το 884 π.Χ. υπογράφτηκε για πρώτη φορά από τους Πελοποννήσιους ηγεμόνες: Ίφιτο, Κλεισθένη (βασιλιά της Πίσας – αρχαία πόλη της Ηλείας) και Λυκούργο (βασιλιά της Σπάρτης) η περίφημη εκεχειρία (``ιερά του Διός΄΄), δηλαδή η ειρήνη σε όλη την Ελλάδα κατά την διάρκεια των ολυμπιακών αγώνων. Τον Σεπτέμβριο του 2001 υπογράφτηκε – παρουσία ολυμπιακής επιτροπής – στην Ελλάδα η εκεχειρία στους ολυμπιακούς αγώνες από τον Έλληνα υπουργό εξωτερικών, Γιώργο Παπανδρέου. Φυσικά, σήμερα ουδείς δεν περιμένει να σταματούν οι πόλεμοι κατά την διάρκεια των ολυμπιακών αγώνων. Το ότι, όμως, μόνον η Ελλάδα – και καμία άλλη χώρα της γης – σκέφτηκε να προχωρήσει σε αυτήν την τυπική συμφωνία εκεχειρίας, αυτό δείχνει το αθάνατο ελληνικό ιδεώδες. Σημειώνεται ότι στην Ολυμπία έγιναν 293 Ολυμπιάδες και δεν καταργήθηκε ούτε μια Ολυμπιάδα εξαιτίας κάποιου πολέμου!!!

Οι ολυμπιακοί αγώνες ετελούντο κάθε 49 ή 50 μήνες (περίπου 4 χρόνια) στην Ολυμπία και αρχικώς είχαν θρησκευτικό χαρακτήρα. Αρχικά διαρκούσαν μια ημέρα, ενώ μετά την 77η Ολυμπιάδα 2 μέρες και τον 5ο αιώνα π.Χ. 5 μέρες. Όταν καθιερώθηκαν οι 5 ημέρες στους ολυμπιακούς αγώνες, την 1η ημέρα γινόταν η προσέλευση των αθλητών, οι καθιερωμένες θυσίες στους θεούς, η κρίση των αθλητών, η ορκωμοσία τους στο βουλευτήριο και η ανακοίνωση της πόλεως καταγωγής τους. Την 2η ημέρα γίνονταν αγώνες παίδων. Την 3η ημέρα γίνονταν αγώνες ανδρών. Την 4η ημέρα γίνονταν στον ιππόδρομο ιππικοί αγώνες, αρματοδρομίες και το πένταθλον. Στις αρματοδρομίες οι αθλητές αγωνίζονταν με το ``τέθριππον΄΄, άρμα που το έσερναν 4 άλογα. Το πένταθλον περιλάμβανε: αγώνες άλματος εις μήκος, δισκοβολίας, πάλης, ακοντισμού και δρόμου ταχύτητας. Σήμερα γίνεται με την ίδια μορφή, μόνον που η πάλη έχει αντικατασταθεί από τον δρόμο ημιαντοχής. Την 5η ημέρα γινόταν η στέψη των ολυμπιονικών και η δωρεάν σίτισή τους στο πρυτανείο.

Τα αγωνίσματα στους ολυμπιακούς αγώνες διακρίνονταν στα ``δρομικά΄΄, τα ``ριπτικά΄΄ και τα ``παλαιστικά΄΄. Τα δρομικά ήταν το ``στάδιον΄΄ (δρόμος σε απόσταση 185. 2 μέτρα), ο ``δίαυλος΄΄ (δρόμος 2 σταδίων) και ο ``δόλιχος΄΄ που ήταν δρόμος αντοχής αρχικά σε 7 στάδια, αργότερα σε 8 στάδια, μετά σε 12 και τελικά σε 24 στάδια, δηλαδή 4444. 8 μέτρα. Επίσης, υπήρχε και ο δρόμος των αθλητών που φορούσαν περικεφαλαία και κρατούσαν ασπίδα. Τα ριπτικά αγωνίσματα ήταν ο ακοντισμός και η δισκοβολία. Τα παλαιστικά αγωνίσματα ήταν η πάλη, η πυγμαχία και το ``παγκράτιον΄΄. Τα παγκράτιον ήταν σύνθετο αγώνισμα από πυγμαχία και πάλη. Στα παλαιστικά αθλήματα νικητής ήταν αυτός που κατάφερνε να κάνει τον αντίπαλό του να παραδεχθεί την ήττα του. Στο παγκράτιον αναφέρονται πολλές περιπτώσεις αθλητών που αγωνίστηκαν μέχρι θανάτου, μη δεχόμενοι να δεχθούν την ήττα τους. Τότε οι συναθλητές τους μπορούσαν ακόμα και να τους στραγγαλίσουν και να τους σκοτώσουν με τις λαβές και τα χτυπήματά τους... Η βιαιότητα αυτή σχετιζόταν καθαρά με την έννοια της τιμής του αθλητή να μην παραδεχθεί την ήττα του. Στην πυγμαχία δεν επιτρέπονταν χτυπήματα στο σώμα. Νικητής ήταν αυτός που με χτύπημα στο πρόσωπο έριχνε ``νοκ άουτ΄΄ τον αντίπαλό του. Τέλος υπήρχε και το αγώνισμα ``συνωρίς΄΄ ή ``ξυνωρίς΄΄ που ήταν η αρματοδρομία.

Από το 884 π.Χ. στους ολυμπιακούς αγώνες οι νικητές έπαιρναν για έπαθλο ένα απλό στεφάνι από κότινο(αγριελιά), έπειτα από συμβουλή της Πυθίας στον Ίφιτο. Πριν το 884 π.Χ. το βραβείο τους ήταν ο ``μήλειος καρπός΄΄, δηλαδή ζώα (πρόβατα) ή φρούτα. Όταν οι νικητές των αγώνων επέστρεφαν στην πόλη τους, τότε οι συμπολίτες τους – εις ένδειξη τιμής – γκρέμιζαν μέρος από τα τείχη της πόλης για να περάσουν οι αθλητές που δόξασαν τον τόπο τους. Τα αθλήματα και οι αγώνες των αρχαίων Ελλήνων πέρασαν και στους άλλους λαούς. Οι Ρωμαίοι τα αντέγραψαν. Βασικά, οι Ρωμαίοι γνώρισαν τον ελληνικό αθλητισμό από τις παλαίστρες και τους αγώνες που γίνονταν στις ελληνικές αποικίες της Κάτω Ιταλίας. Δεδομένου ότι γυμναστήρια και αγώνες υπήρχαν σε όλες τις ελληνικές αποικίες (Μεσόγειος, Μ. Ασία, Μαύρη Θάλασσα), το ελληνικό αθλητικό ιδεώδες μεταφέρθηκε πρώιμα και στους άλλους λαούς. Έτσι, οι Έλληνες δημιούργησαν τον κλασσικό αθλητισμό ο οποίος σήμερα έχει αλλοτριωθεί πλήρως.

Το 80 π.Χ. ο Ρωμαίος στρατηγός Λεύκιος Κορνήλιος Σύλλας λαφυραγώγησε τα ιερά της Ολυμπίας. Επί ρωμαϊκής κατοχής της Ελλάδος οι ολυμπιακοί αγώνες εμπορευματοποιήθησαν και οι αθλητές έγιναν επαγγελματίες, ώστε η Ρώμη να κομπιάζει για τους νικητές της. Επίσης, η υπερεξειδίκευση στην άσκηση οδήγησε σε σώματα αθλητών με όγκο, χωρίς αρμονία. Από το 212 μ.Χ. με διάταγμα του Ρωμαίου αυτοκράτορα Μάρκου Αυρήλιου Αντωνίνου Καρακάλλα μπορούσαν να συμμετέχουν στους ολυμπιακούς αγώνες αθλητές που ήταν Ρωμαίοι πολίτες, δηλαδή από όλη την ρωμαϊκή επικράτεια. Τελικά, οι ολυμπιακοί αγώνες και τα Πύθια καταργήθηκαν το 393 μ.Χ. με διάταγμα του βυζαντινού αυτοκράτορα Μεγάλου Θεοδοσίου (αυτοκράτορας στο διάστημα 379 – 395), γιατί τα θεώρησε ειδωλολατρικές εκδηλώσεις. Ήταν η εποχή που ο χριστιανισμός είχε καταλήξει σε θρησκευτικό φανατισμό, με την κατεδάφιση αρχαιοελληνικών μνημείων, των διωγμό και την εκτέλεση των εθνικών (θεωρούσαν τους εθνικούς ως ειδωλολάτρες) και την κατάργηση των πανελληνίων αγώνων. Παρά ταύτα, σύμφωνα με ενεπίγραφη πλάκα που βρέθηκε, οι Έλληνες μάλλον συνέχισαν την τέλεση των ολυμπιακών αγώνων μέχρι το 741 μ.Χ.!!!

Οι ολυμπιακοί αγώνες αναβίωσαν μετά την ελληνική επανάσταση του 1821 και την εκδίωξη των Τούρκων κατακτητών. Η πρώτη πρόταση για την αναβίωση των ολυμπιακών αγώνων διατυπώθηκε στην Κεφαλλονιά το 1797, επί γαλλικής κατοχής των Επτανήσων. Αργότερα, το 1833 ο ποιητής Παναγιώτης Σούτσος (1806 – 1868), που εισήγαγε τον ρομαντισμό στην Ελλάδα, διατύπωσε στο ποίημά του ``Νεκρικός Διάλογος΄΄ το όραμά του για την αναβίωση των ολυμπιακών αγώνων. Ο Σούτσος, ως σύμβουλος στην γραμματεία του υπουργείου εσωτερικών, υπέβαλε υπόμνημα στον υπουργό Ιωάννη Κωλέττη με τις προτάσεις του. Ο Κωλέττης με τη σειρά του παρουσίασε τις προτάσεις του Σούτσου ως δικές του στον βασιλιά Όθωνα. Τελικά, πρωτεργάτης και χρηματοδότης της αναβίωσης ήταν ο Μέγας εθνικός ευεργέτης, Ευαγγέλης Ζάππας (1800 – 1865) που καθιέρωσε τα ``Ζάππεια Ολύμπια΄΄ στην Αθήνα που ξεκίνησαν το 1867, με την συμβολή του εξαδέλφου του, Κωνσταντίνου Ζάππα (1814 – 1892). Σημειώνεται ότι ο Ευαγγέλης Ζάππας είχε διαβάσει τα κείμενα του Παναγιώτη Σούτσου τα οποία τον ενθουσίασαν και θέλησε να μείνει στην ιστορία με την αναβίωση των ολυμπιακών αγώνων.

Τα Ζάππεια Ολύμπια έγιναν με αρχαιοελληνικά πρότυπα: την ορκωμοσία και την ανακοίνωση της πόλεως καταγωγής των Ελλήνων αθλητών, την αναβίωση των αρχαιοελληνικών αθλημάτων με τους γυμνικούς αγώνες (φυσικά στα Ζάππεια οι αθλητές δεν ήταν τελείως γυμνοί) και τους καλλιτεχνικούς αγώνες – όπως ποίησης και μουσικής. Μάλιστα, εγράφη και ο πρώτος ολυμπιακός ύμνος από τον ποιητή Θεόδωρο Ορφανίδη (1817 – 1886). Τα Ζάππεια Ολύμπια έγιναν 4 φορές (το 1859, το 1870, το 1875 και το 1879). Άρα, είναι μύθος ότι οι νεότεροι ολυμπιακοί αγώνες ξεκίνησαν το 1896, αφού η Ελλάδα τους είχε αναβιώσει από το 1859!!!Οι αγώνες του 1859 έγιναν με πρόχειρο τρόπο, χωρίς επαγγελματίες αθλητές, στην πλατεία Λουδοβίκου (η σημερινή πλατεία Κοτζιά). Πάντως, παρά την προχειρότητα υπήρχε η καλή διάθεση για αναβίωση των ολυμπιακών αγώνων οι οποίοι μετά το 1896 εμπορευματοποιήθηκαν και σήμερα ουδεμία σχέση έχουν με την αρχαία Ελλάδα… Στην αναβιωμένη Ολυμπιάδα του 1859 συμμετείχαν 31 αθλητές και τους παρακολούθησε η βασιλική οικογένεια (ο βασιλεύς Όθων) και πλήθος κόσμου. Τα επόμενα 3 Ζάπεια Ολύμπια έγιναν στο Καλλιμάρμαρο στάδιο των Αθηνών. Σημαντικότερα ήταν αυτά του 1870 που έγιναν παρουσία του βασιλέως Γεωργίου (1845 – 1913) και 20000 θεατών, στο Καλλιμάρμαρο στάδιο της Αθήνας.

Ο φιλέλληνας Γάλλος παιδαγωγός και συγγραφέας Πιέρ ντε Κουμπερτέν (1863 – 1937) συνέβαλε στην καθιέρωση των ΔΙΕΘΝΩΝ ολυμπιακών αγώνων το 1896, στο Καλλιμάρμαρο στάδιο της Αθήνας. Στο όραμα αυτό πρωτεργάτης ήταν ΚΑΙ ο λόγιος Έλληνας Δημήτριος Βικέλας (1835 – 1908), από την Σύρο. Το Καλλιμάρμαρο στάδιο στο οποίο έγινε η πρώτη διεθνής Ολυμπιάδα είναι ένα αρχιτεκτονικό αριστούργημα που θυμίζει το αρχαιοελληνικό μέτρο, σε αντίθεση με τα αρχιτεκτονικά τερατουργήματα των συγχρόνων ολυμπιακών εγκαταστάσεων. Ολίγοι, όμως, γνωρίζουν πως το στάδιο αυτό είναι το ανακαινισμένο περίφημο Παναθηναϊκό στάδιο των αρχαίων Ελλήνων!!! Η ανακαίνιση αυτή έγινε με την χρηματοδότηση του Μέγα ευεργέτη Γεωργίου Αβέρωφ (1818 – 1899) που ήταν από το Μέτσοβο Ιωαννίνων.

Από το 1896, κάθε 4 χρόνια οι ολυμπιακοί αγώνες τελούνται σε διάφορες μεγάλες και πλούσιες πόλεις της υφηλίου. Αξίζει να σημειωθεί σχετικά με τους ολυμπιακούς αγώνες του 1896 στην Αθήνα ότι έγινε κάτι καταπληκτικό και μοναδικό στα χρονικά. Η αστυνομία των Αθηνών έκανε… συμφωνία με τους ληστές της πόλης να μην κάνουν καμία ληστεία ή κλοπή κατά την διάρκεια των ολυμπιακών αγώνων, για να μην εκθέσουν ην χώρα στους ξένους! Οι ληστές τήρησαν την συμφωνία!!! Αυτό δείχνει το μεγαλείο του Έλληνα… Ο ολυμπιακός ύμνος παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Ολυμπιάδα της Αθήνας του 1896. Οι στίχοι του ανήκουν στον μεγάλο Έλληνα ποιητή Κωστή Παλαμά (1859 – 1943) και μελοποιήθηκαν από τον Σπυρίδωνα Σαμαρά (1861 – 1917). Ο ύμνος αυτός ακούγεται σε κάθε Ολυμπιάδα.

Στην πρώτη σύγχρονη Ολυμπιάδα του 1896 καθιερώθηκε και το αγώνισμα του μαραθωνίου. Ονομάστηκε έτσι από τον Μαραθώνα και η ιστορία του σχετίζεται με τον Αθηναίο δρομέα και αγγελιοφόρο Φειδιππίδη. Το 490 π.Χ. ο βαρβαρικός λαός των Περσών επιτέθηκε απρόκλητα στην Ελλάδα. Οι Πέρσες αγκυροβόλησαν τον στόλο τους στον κόλπο του Μαραθώνα στην Αττική. Τότε οι Αθηναίοι έστειλαν τον Φειδιππίδη στη Σπάρτη για να ζητήσει στρατιωτική βοήθεια. Ο Φειδιππίδης κάλυψε απόσταση 1140 σταδίων (211128 μέτρα) σε 48 ώρες (!) τρέχοντας να προλάβει να μεταφέρει το αίτημα για βοήθεια. Τελικά η Σπάρτη, εξαιτίας του πολέμου με τους Μεσσηνίους, δεν πρόλαβε να στείλει εγκαίρως βοήθεια στην Αθήνα. Έτσι 10000 Αθηναίοι και 1000 Πλαταιείς (οι Πλαταιές ήταν αρχαία πόλη της Βοιωτίας) αντιμετώπισαν δύναμη δεκάδων χιλιάδων Περσών (πάνω από 100000). Τελικά, οι Έλληνες νίκησαν με μόνον 192 νεκρούς, ενώ οι νεκροί Πέρσες ήταν αναρίθμητοι! Ο Φειδιππίδης, που ήταν οπλίτης στην μάχη, ανέλαβε να μεταφέρει το μήνυμα της νίκης στην Αθήνα. Έτσι, διήνυσε απόσταση 42. 195 μέτρων από τον Μαραθώνα στην Αθήνα. Όταν έφτασε στην Αθήνα φώναξε την φράση ``νενικήκαμεν΄΄ και σωριάστηκε νεκρός από την εξάντληση. Στην Ολυμπιάδα του 1896 της Αθήνας, ο νικητής του μαραθωνίου ήταν ο Σπύρος Λούης, ένας απλός αγρότης από το Μαρούσι που οι φίλοι του έπεισαν να τρέξει στον μαραθώνιο!!! Επίσης, αργυρό μετάλλιο στον μαραθώνιο της Ολυμπιάδος του 1896 πήρε ο Χαρίλαος Βασιλάκος. Για πληροφορίες σχετικά με τους ολυμπιακούς αγώνες υπάρχει στο διαδίκτυο η ηλεκτρονική διεύθυνση του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού: You must be registered to view this link

Σε κάθε Ολυμπιάδα η άφεση της ολυμπιακής φλόγας γίνεται στην Ολυμπία με ειδικό κάτοπτρο που εστιάζει τις ηλιακές ακτίνες στην δαυλό. Από την Ελλάδα η ολυμπιακή φλόγα μεταφέρεται στον τόπο διεξαγωγής των ολυμπιακών αγώνων. Στην Ολυμπιάδα του 2000 στο Σίδνεϋ, τουλάχιστον 3 νέοι προσπάθησαν να σβήσουν την ολυμπιακή φλόγα, καθώς αυτή μεταφερόταν από τον δρομέα στους δρόμους της Αυστραλίας... Η κρίση αξιών έχει φτάσει σε τέτοιο σημείο στην Αυστραλία του αλκοολισμού, των διαζυγίων, των ναρκωτικών και της εγκληματικότητας, που τον Ιανουάριο του 2002 κάποια παιδιά – στα πλαίσια της γενικότερης ψυχοπαθολογίας – προέβησαν σε εμπρησμό με αποτέλεσμα να καούν τεράστιες δασικές εκτάσεις. Αυτά είναι τα αποτελέσματα της παγκοσμιοποίησης που κυριολεκτικά αλλοτριώνει την προσωπικότητα των νέων. Εξάλλου, η Αυστραλία – ως χώρα – είναι σαν τις ΗΠΑ. Μάλιστα, οι πρώτοι άποικοί της ήταν κατάδικοι σε φυλακές!!!

Η παραπάνω ενέργεια των ψυχοπαθητικών Αυστραλών νέων με την ιερή φλόγα και γενικότερα η εμπορευματοποίηση των ολυμπιακών αγώνων δείχνουν ότι κάκιστα οι Έλληνες δίδουν την ολυμπιακή φλόγα στους άλλους λαούς. Μακάρι να γίνουν οι ολυμπιακοί αγώνες ακριβώς με την μορφή που γίνονταν στην αρχαία Ελλάδα. Αλλά να γίνουν μόνον στην σημερινή Ελλάδα. Στις άλλες χώρες ας γίνουν οι εκτρωματικοί, κακέκτυποι και εμπορευματοποιημένοι ολυμπιακοί αγώνες. Αλλά ποίος θα δεχθεί να αγωνιστεί για έπαθλο ένα στεφάνι αγριελιάς; Ο αθλητισμός είναι πλέον επάγγελμα. Ακόμα και ο Έλληνας ολυμπιονίκης δρομέας Κώστας Κεντέρης, όταν κέρδιζε τα χρυσά μετάλλια έλεγε: – ``εγώ απλώς την δουλειά μου έκανα΄΄!!! Σεμνότατο παιδί ο Κεντέρης, αλλά η δήλωσή του ήταν απαράδεκτη.

Δυστυχώς, οι ισχυροί οικονομικοί παράγοντες αφήρεσαν την τιμή από την Ελλάδα να αναλάβει τους επετειακούς ολυμπιακούς αγώνες του 1996 και τους έδωσαν στην Ατλάντα (έδρα και της πολυεθνικής εταιρίας Coca Cola) των ΗΠΑ. Για μια ακόμη φορά η Ολυμπιάδα έγινε στις ΗΠΑ. Εντούτοις, το γνωστό ελληνικό πείσμα κατάφερε να διοργανώσει η Ελλάδα την Ολυμπιάδα του 2004. Όμως, το κόστος της ήταν τεράστιο για την πενιχρή ελληνική οικονομία, με αποτέλεσμα για 4 χρόνια τον προϋπολογισμό του κράτους να μονοδρομεί η Ολυμπιάδα, αντί έργων ανάπτυξης και εκβιομηχάνισης της χώρας. Είναι γεγονός ότι σήμερα οι ολυμπιακοί αγώνες έχουν πλήρως εμπορευματοποιηθεί. Οι αθλητές δεν αγωνίζονται για ένα στεφάνι ελιάς, αλλά για πολλά εκατομμύρια. Στους ολυμπιακούς αγώνες σήμερα κερδοσκοπούν δεκάδες εταιρίες – σπόνσορες των αθλητών και των αγώνων, καθώς και τηλεοπτικοί σταθμοί που πληρώνουν για τα τηλεοπτικά δικαιώματα προβολής των αγώνων. Επίσης, κερδοσκοπούν οι διοργανώτριες χώρες με την φιλοξενία χιλιάδων επισκεπτών και την πώληση αντικειμένων όπως τα ηλίθια μασκότ (!), φανέλες, ποτήρια κτλ. Οι αθλητές αγωνίζονται για τεράστια ποσά. Μάλιστα, έχουν καταντήσει ζωντανές διαφημίσεις των πολυεθνικών εταιριών τις οποίες διαφημίζουν με επιγραφές στα ρούχα και τα παπούτσια τους. Ακόμα και οι συνεντεύξεις τύπου γίνονται σε δωμάτια με τα σλόγκαν των εταιριών.

Από την άλλη μεριά, έχει χαθεί η έννοια του έθνους στον αθλητισμό, μιας και σε όλα τα αθλήματα αγωνίζονται αθλητές από όλες τις φυλές του Ισραήλ. Έτσι, η νίκη μιας ομάδος ή ενός αθλητή ουσιαστικά δεν είναι εθνική, άλλα πολυεθνική! Η υποκρισία με τους καλούς ξένους αθλητές είναι ότι δεν υφίστανται τον ρατσισμό που υφίστανται οι άλλοι μετανάστες, αλλά γίνονται αποδεκτοί – ενίοτε ως εθνικοί ήρωες! Επίσης, οι σύγχρονοι ολυμπιακοί αγώνες έχουν διαχωριστεί στους ``κανονικούς΄΄ Ολυμπιακούς (!), στους χειμερινούς Ολυμπιακούς και στις παρά – Ολυμπιάδες. Τώρα, τι σχέση έχει το σκι, το πατινάζ και τα υπόλοιπα αθλήματα των χειμερινών ολυμπιακών αγώνων και με τον αρχαιοελληνικό κλασσικό αθλητισμό (στίβος) αυτό το αφήνω στον αναγνώστη να το απαντήσει. Το ζήτημα είναι να μην ονομάζονται τα διάφορα εκτρώματα Ολυμπιάδες και να βεβηλώνουν την πραγματικότητα. Αξίζει να σημειωθεί πως στους χειμερινούς ολυμπιακούς αγώνες του 2002 στην πρωτεύουσα της Γιούτα των ΗΠΑ, Σολτ Λέικ Σίτι, η ρωσική αποστολή σιχάθηκε τόσο πολύ την αδικία των Αμερικανών κριτών καθώς και την πλήρη εμπορευματοποίηση των αγώνων, που απείλησε με αποχώρηση. Μάλιστα, η Ρωσία πρότεινε την διεξαγωγή ξεχωριστών ολυμπιακών αγώνων από χώρες που πιστεύουν στο ολυμπιακό πνεύμα και όχι στο χρήμα όπως οι ΗΠΑ.

Η γελοιότητα των ολυμπιακών αγώνων έχει φτάσει σε τέτοιο σημείο που στις ολυμπιακές εγκαταστάσεις χτίζονται ολόκληρα χωριά με θρησκευτικούς ναούς, ενώ θα μπορούσαν να βρεθούν άλλες λύσεις όπως το κτίσιμο πολυώροφων κτιρίων ή απλά τα ξενοδοχεία. Κατά την άποψη του γράφοντος αρκούν οι σκηνές!!! Αυτό γιατί στην αρχαία Ελλάδα οι αθλητές δεν ζούσαν με καλοπέραση σε δικά τους διαμερίσματα σαν βασιλιάδες. Σήμερα υπάρχουν και ειδικοί σεφ που φροντίζουν για την διατροφή των αθλητών λες και είναι πρίγκιπες. Στην αρχαία Ελλάδα που η διατροφή ήταν λιτή, πλην όμως σωστή, οι αθλητές είχαν χειρότερες επιδόσεις; Ακόμα και η διατροφή των σημερινών αθλητών είναι εξειδικευμένη. Είναι δυσάρεστο να βλέπει κανείς ανήλικους αθλητές να μετρούν μανιωδώς το βάρος τους, μην αποκτήσουν κάποιο κιλό παραπάνω. Επίσης, κάνουν ειδικές δίαιτες και να αθλούνται 8 και 10 ώρες, στην καλύτερη ηλικία της ζωής τους. Και όλα αυτά για να ικανοποιήσουν το κόμπλεξ των γονέων τους που προβάλλουν τον εαυτό τους και τις ανεκπλήρωτες φιλοδοξίες τους στο παιδί τους. Αυτό γίνεται και στην επιλογή του επαγγέλματος από το παιδί, την επιλογή ερωτικού συντρόφου αργότερα κ. ο. κ.

Σήμερα ο τρόπος που γίνονται οι προπονήσεις είναι καταστροφικός για το μυοσκελετικό σύστημα, ιδίως αυτό των παιδιών και των εφήβων. Οι περισσότεροι αθλητές μετά από κάποια χρόνια προπονήσεων υποφέρουν από προβλήματα υγείας, κυρίως αρθρίτιδα και κατεστραμμένες αρθρώσεις. Οι αθλητές διατρέφονται με πολυβιταμίνες, τονωτικές ουσίες και μερικοί ίσως με μη ανιχνεύσιμα αναβολικά. Όλα τα παραπάνω τα κάνουν για να πετύχουν το υψηλότερο ρεκόρ και να πλουτίσουν. Η εμπορευματοποιημένη μορφή με την οποία διεξάγονται οι ολυμπιακοί αγώνες σήμερα δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τους ολυμπιακούς αγώνες των αρχαίων Ελλήνων, μιας και έχει χαθεί το αρχαιοελληνικό μέτρο. Παράλληλα, έχει χαθεί δια παντός το πνεύμα του συναγωνισμού, της ευγενούς άμιλλας που διέκρινε τους αρχαίους Έλληνες. Δυστυχώς, έχει αντικατασταθεί από τον ανταγωνισμό για κολοσσιαία χρηματικά ποσά …

Από την άλλη, πολλά ανόητα αθλήματα όπως το πινγκ πονγκ, το κανό καγιάκ, το μιστράλ το σόφτμπολ και το μπέιζ μπολ, προσετέθησαν στους ολυμπιακούς αγώνες. Δεν είναι τυχαία η επινόηση των αθλημάτων στα οποία συναγωνίζονταν οι αρχαίοι Έλληνες και μακάρι οι σημερινοί ολυμπιακοί αγώνες να μην ήταν μια φιέστα και ευκαιρία κέρδους για τις εταιρίες των ΜΜΕ, τους σπόνσορες, τους αθλητές και τα κράτη που τους φιλοξενούν. Σήμερα οι ολυμπιακοί και γενικά οι αθλητικοί αγώνες και ο αθλητισμός έχουν εμπορευματοποιηθεί σε τέτοιο σημείο που προσωπικά προκαλεί εμετό στον γράφοντα που απαξιώνει να παρακολουθήσει τις γελοίες φιέστες, ακόμα και αν γίνονται στην εμπορευματοποιημένη πατρίδα του την οποία κυβερνούν 6 μεγαλοεπιχειρηματίες οι οποίοι κατέχουν και τα ΜΜΕ. Μακάρι οι ολυμπιακοί αγώνες να ήταν απλοί και λιτοί, 5 ή 10 ημερών και με τον τρόπο ακριβώς που γίνονταν στους πανελληνίους αγώνες της αρχαίας Ελλάδος. Οι αγώνες αυτοί περιλάμβαναν τα κλασσικά αθλήματα, αθλήματα όπως την κωπηλασία, τις αρματοδρομίες και τις ιπποδρομίες, καθώς και μουσικούς, ζωγραφικούς, ποιητικούς και άλλους αγώνες. Στην αρχαία Ελλάδα ο αθλητισμός καλλιεργούσε σώμα και πνεύμα μαζί και ήταν αναπόσπαστο μέρος της αγωγής των νέων. Αυτό καμία άλλη κοινωνία σε καμία εποχή δεν το κατάφερε.

Γενικά, στην αρχαία Ελλάδα όλοι οι νέοι γυμνάζονταν στα γυμναστήρια και το ανδρικό κάλλος – με το γυμνό αθλητικό σώμα – φαίνεται στα ανεπανάληπτα γλυπτά, τις ζωφόρους και τις μετώπες (διακοσμημένα με ανάγλυφες παραστάσεις τμήματα των ναών ιωνικού και δωρικού ρυθμού, αντίστοιχα), τις επιτύμβιες στήλες (για τους νεκρούς) και τις απεικονίσεις (αγγεία, ψηφιδωτά, τοιχογραφίες, νωπογραφίες) των αρχαίων Ελλήνων. Το αθλητικό σώμα, με την μοναδική απόδοση του γυμνού ανδρικού κάλλους, απεικονιζόταν στην τέχνη συνήθως με άνδρες που μάχονταν γυμνοί σε πραγματικές ή μυθολογικές μάχες, με εικόνες από την ελληνική μυθολογία και εικόνες της καθημερινής ζωής. Απεικονιζόταν, επίσης, σε αγάλματα όπως ήταν αγάλματα θεών (για παράδειγμα ο Ποσειδώνας ή ο Ερμής του Πραξιτέλους), αθλητών (για παράδειγμα ο δισκοβόλος του Μύρωνα) ή εφήβων και νέων όπως ο Διαδούμενος του Πολυκλείτου, ο αθλητής Αγίας και ο Αποξυόμενος αθλητής του Λυσίππου, ο έφηβος των Αντικυθήρων κ. α. Επίσης, οι ναοί και τα γυμναστήρια των αρχαίων Ελλήνων ήταν στολισμένα με αγάλματα γυμνών αθλητών. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός αυτό για τους ναούς. Όμως, οι θεοί των αρχαίων Ελλήνων τέρπονταν με το σωματικό κάλλος και δεν σκανδαλίζονταν. Ήθελαν οι νέοι της χώρας να έχουν καλαίσθητο σώμα...

Οι Έλληνες νέοι αγαπούσαν τη γυμναστική. Άλλωστε, ο αθλητισμός ήταν απαραίτητο μέρος της αγωγής των νέων. Σε πολλές πόλεις, όπως η αρχαία Αθήνα και η Σπάρτη, το πρόγραμμα της γυμναστικής καθοριζόταν με νόμο. Στην Αθήνα, ο Αθηναίος νομοθέτης Σόλωνας (46) κατέστησε το μάθημα της γυμναστικής υποχρεωτικό. Η πολιτεία έδινε τεραστία σημασία στη γυμναστική αγωγή όλων των νέων, γιατί οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι η υγειά του σώματος πρέπει να συμβαδίζει με την πνευματική ανέλιξη. Οι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν χαρακτηριστικά: ``νούς υγιής εν σώματι υγιεί΄΄. Ο Πλάτων (21) έλεγε ότι η σωματική αδυναμία και καχεξία συμβαδίζουν με την δειλία, ενώ το γέρο σώμα προσφέρει υγειά, αυτοπεποίθηση και θάρρος στα προβλήματα της ζωής.

Ο Αριστοτέλης (23) έθεσε τον ορισμό της επιστήμης της φυσικής αγωγής, λέγοντας ότι εξετάζει το είδος της εκγύμνασης που ταιριάζει σε όλους, αφού αποσκοπεί στην γυμναστική εκπαίδευση όλων και όχι μόνων αυτών με φυσικά σωματικά χαρίσματα. Κατά τον Αριστοτέλη ο σκοπός της γυμναστικής είναι παιδαγωγικός και αισθητικός. Επίσης, ο Αριστοτέλης έλεγε ότι η γυμναστική δεν πρέπει να περιλαμβάνει ακρότητες που καταστρέφουν την σωματική αρμονία. Όπως αναφέρθηκε και στο κεφάλαιο ``Οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι΄΄, ο Αριστοτέλης ήταν γενικά υπέρ του μέτρου στη ζωή. Οι ακρότητες στον αθλητισμό είναι σήμερα ο κανόνας. Για παράδειγμα πολλοί νέοι παίρνουν διάφορα σκευάσματα και αναβολικά για να γίνουν ``φουσκωτοί΄΄ – ``μπόντι μπίλντερ΄΄. Για τον ίδιο σκοπό άλλοι μονοδρομούν αρκετές ώρες σε ασκήσεις με βάρη, αντί να προσανατολίζονται και στον κλασσικό αθλητισμό.

Παράλληλα, οι επαγγελματίες αθλητές έχουν μια ομάδα επιστημόνων που τους καθοδηγεί καταντώντας τους σαν ντοπαρισμένα άλογα …Οι επιστήμονες κατασκευάζουν τα καλύτερα παπούτσια για να βοηθήσουν τους αθλητές να βγουν πρώτοι. Τα παπούτσια αυτά κοστίζουν εκατοντάδες χιλιάδες δραχμές. Από την άλλη, οι δρομείς και οι αθλητές του άλματος εις ύψος υπολογίζουν ακόμα και την ταχύτητα και φορά του ανέμου ο οποίος αν είναι ευνοϊκός θα τους βοηθήσει να βγουν πρώτοι!!! Γενικά, προπονητές, εργομέτρες, φυσικοί ειδικευμένοι στην βιομηχανική, αθλητικοί ψυχολόγοι, χειρομαλάκτες, αθλητίατροι, φυσικοθεραπευτές, διαιτολόγοι, ορθοπεδικοί και άλλοι, είναι το επιστημονικό επιτελείο που στελεχώνει τους αθλητές και αποσκοπεί στο να τους κάνει πρωταθλητές. Η μονομανία αυτή έχει ως συνέπεια και την αδιαφορία του αθλητή για το σώμα του. Για παράδειγμα, ενώ σε κάποια σοβαρή κάκωση του γόνατος ο χρόνος αποθεραπείας για τον φυσιολογικό ασθενή είναι 6 μήνες, για τους αθλητές μπορεί να περιοριστεί ακόμα και στους 3 μήνες, για να γυρίσουν γρήγορα στις προπονήσεις τους.

Γυρνώντας στην αρχαία Ελλάδα, όλοι γυμνάζονταν από την παιδική τους ηλικία μέχρι την μέση ηλικία! Σε όλες της πόλεις υπήρχαν δημόσιες παλαίστρες και γυμνάσια. Η γυμναστική αγωγή των νέων άρχιζε από τα 8 τους χρόνια. Τα παιδιά των πλουσίων άρχιζαν πιο πρώιμα την γυμναστική, αφού η οικονομική κατάσταση των γονέων τους, τους επέτρεπε να έχουν προσωπικούς γυμναστές. Στην αρχαία Αθήνα, όπως αναφέρθηκε αλλού, υπήρχε η λειτουργία της ``γυμνασιαρχίας΄΄. Σε αυτήν οι εύποροι βοηθούσαν οικονομικά το κράτος να συγκεντρώσει χρήματα για την εξάσκηση των αθλητών και την διακόσμηση των αγωνιστικών χώρων. Αναφέρθηκε και πριν ότι οι ναοί και οι παλαίστρες ήταν στολισμένοι με αγάλματα γυμνών αθλητών. Σχετικά με τους ναούς, υπενθυμίζεται ότι στην αρχαία Ελλάδα – σε αντίθεση με τη σύγχρονη – σε όλους τους θρησκευτικούς χώρους υπήρχαν παλαίστρες, στάδια και γυμνάσια (γυμναστήρια).

Οι νέοι στην αρχαία Ελλάδα γυμνάζονταν στις παλαίστρες. Η παλαίστρα ήταν ένας ανοιχτός τετράγωνος χώρος που περιβάλλετο από τοίχους. Εκεί οι νέοι επιδίδονταν σε όλα τα αθλήματα, εκτός φυσικά από τον δρόμο που γινόταν στο στάδιο. Στην παλαίστρα υπήρχε και το σκάμμα που χρησίμευε για το αγώνισμα της πάλης. Στις παλαίστρες υπήρχαν χώροι όπως αποδυτήρια, δωμάτια με πάγκους για την ξεκούραση των αθλουμένων, λουτρά, καθώς και χώροι στους οποίους πουλούσαν άρωμα και λαδί με τα οποία άλειφαν το σώμα τους οι άνδρες. Στις παλαίστρες και τα γυμνάσια υπήρχαν παιδαγωγοί και υπάλληλοι που επιτηρούσαν τους νέους. Ο δάσκαλος της σωματικής αγωγής ήταν ο ``παιδοτρίβης΄΄ που σημαίνει γυμναστής. Οι αθλούμενοι ασκούνταν υπό τις οδηγίες του γυμναστή ο οποίος κρατώντας ένα μακρύ μπαστούνι τους έδειχνε τις ασκήσεις.

Οι νέοι γυμνάζονταν γυμνοί και αλειμμένοι με λαδί και άμμο. Δεν είναι τυχαία αυτά. Άλλωστε, η σύγχρονη ιατρική έχει διαπιστώσει ότι το λαδί εμπεριέχει την βιταμίνη Ε που έχει αναζωογονητικά στοιχεία για το δέρμα και σήμερα χρησιμοποιείται σε καλλυντικά και σαμπουάν, ενώ παλιότερα πολλές γυναίκες στην Ελλάδα, χωρίς να ξέρουν για την βιταμίνη Ε, έπλεναν τα μαλλιά τους με ελαιόλαδο, για να διατηρήσουν τη ζωντάνια τους. Σε ό, τι αφορά την άμμο, είναι γνωστές οι ευεργετικές επιδράσεις στο δέρμα και η ψυχική χαλάρωση που προσφέρουν τα αμμόλουτρα. Άλλωστε, πέρα από τα δημόσια ή ιδιωτικά λουτρά, δεκάδες άνθρωποι κάνουν αμμόλουτρα σε περιοχές όπως στη Μαύρη Θάλασσα. Επίσης, σχετικά με τα αρώματα που αλείφονταν οι αρχαίοι Έλληνες, είναι γνωστό ότι τα αιθέρια έλαια δημιουργούν ψυχική ευεξία και καταπολεμούν κάποιες ασθένειες και το άγχος (βλ. λεβάντα). Σήμερα υπάρχει και ο παραϊατρικός κλάδος της αρωματοθεραπείας την οποία εφαρμόζουν και οι χειρομαλάκτες (μασέρ). Άρα δεν γινόταν τίποτα τυχαία στην αρχαία Ελλάδα.

Στα ελληνιστικά χρόνια (323 – 30 π.Χ.), σε όλες τις πόλεις που ίδρυσε ο Μέγας Αλέξανδρος (7)και οι διαδόχοι του στην Αίγυπτο και τη νοτιοδυτική Ασία υπήρχαν γυμνάσια (γυμναστήρια). Μάλιστα, τα γυμνάσια αυτά δεν ήταν μόνον χώροι άθλησης, αλλά και χώροι πνευματικών ζυμώσεων και κοινωνικών συναθροίσεων. Οι απόφοιτοι των γυμνασίων οργανώνονταν σε συλλόγους. Τα γυμνάσια – αρχιτεκτονικά – ήταν ανοιχτά στην πόλη και υπήρχαν εξέδρες που ήταν ανοιχτοί χώροι στους οποίους γίνονταν δημόσιες συζητήσεις και διαλέξεις!!! Στην αρχαία Ελλάδα οι αθλούμενοι γυμνάζονταν υπό τους απαλούς ήχους του αυλού που έπαιζε κάποιος αυλητής, εν αντιθέσει με την δυνατή και απαίσια μουσική των συγχρόνων ιδιωτικών γυμναστήριων. Στο τέλος της γυμναστική τους, οι ασκούμενοι καθάριζαν το σώμα τους από το λαδί και την άμμο με τη ``στλεγγίδα΄΄, μια ξύστρα με λαβή. Γνωστό είναι και το άγαλμα του χαλκοπλάστη Λυσίππου του Σικιώνιου (4ος αιώνας π.Χ.) που απεικονίζει έναν αθλητή αποξυόμενο (το αντίγραφο του αγάλματος φυλάσσεται στο μουσείο των Δελφών). Μετά τη απόξεση οι νέοι έκαναν μπάνιο, πάντα γυμνοί, σε μια πέτρινη γούρνα.

Μιας και γίνεται αναφορά στο γεγονός ότι οι άνδρες γυμνάζονταν γυμνοί, αυτό δεν ήταν τυχαίο γιατί τους απομάκρυνε την ντροπή και τους έκανε να νιώθουν περήφανοι για το σώμα τους. Σήμερα, οι άνδρες γυμνάζονται ντυμένοι, γιατί στα γυμναστήρια και τα αθλητικά κέντρα υπάρχουν και… κορίτσια που δήθεν θα σκανδαλιστούν. Ο ίδιος κάποτε στο γυμναστήριο γυμναζόμουν φορώντας μόνο το σορτς μου, ώσπου μια μέρα ο γυμναστής μου έκανε παρατήρηση ότι… είναι αντιαισθητικό να βγάζω την μπλούζα μου!!! Τα μεικτά γυμναστήρια, όπως και τα μεικτά σχολεία, είναι μεγάλο λάθος της εποχής μας. Επί τη ευκαιρία στα τελευταία, αν δεν ήταν μεικτά, τότε τα αγόρια δεν θα αναστάτωναν συνεχώς την τάξη με τις ανοησίες που κάνουν για να προσελκύσουν το ενδιαφέρον των – αδιάφορων κατά τα άλλα – κοριτσιών που σε λίγο θα αρχίσουν από την παιδική τους ηλικία να μηνύουν τα αγόρια για σεξουαλική παρενόχληση!

Τα αγόρια στην αρχαία Ελλάδα γυμνάζονταν μόνα τους, ενώ τα κορίτσια – με εξαίρεση την αρχαία Σπάρτη – δεν γυμνάζονταν, γιατί δεν χρειαζόταν φυσικά να έχουν καλογυμνασμένους μύες και δεν είχαν πρόβλημα περιττών κιλών (βλ. σωστή διατροφή των αρχαίων Ελλήνων). Από τα τέλη του 20ου αιώνα οι γυναίκες γυμνάζονται για να αποβάλλουν τα περιττά τους κιλά που η σύγχρονη ευμάρεια προσφέρει με τα υλικά της αγαθά. Επίσης, γυμνάζονται για να αποκτήσουν το τέλειο σώμα που είδαν στα περιοδικά, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Στην αρχαία Ελλάδα η υγιεινή διατροφή και η περιποίηση της γυναίκας με φυσικά καλλυντικά, είχε ως συνέπεια να έχει σωματικό κάλλος, χωρίς να σηκώνει βάρη στις παλαίστρες ή να λιώνει στο αερόμπικ. Στα σημερινά γυμναστήρια οι γυναίκες με τα αποκαλυπτικά τους κολλητά μαγιό δημιουργούν πρόβλημα στους άνδρες με τους οποίους συνγυμνάζονται. Ποτέ οι γυναίκες δεν θα καταλάβουν ότι όσο περισσότερο προκλητικά ντύνονται και παρουσιάζονται συνεχώς μαζί με τους άνδρες (στα γυμναστήρια, στα σχολεία και στην εργασία) που δεν μπορούν να τις αγγίξουν – γιατί θα τους μηνύσουν για σεξουαλική παρενόχληση – τόσο λιγότερο αυτοί θα τις επιθυμούν και θα τις φαντασιώνονται …

Επιστρέφοντας στη γυμναστική των αρχαίων Ελλήνων, αξίζει να γίνει αναφορά στα ``γυμνάσια΄΄ που ήταν σύνολο αθλητικών ασκήσεων που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες για την ενδυνάμωση του μυοσκελετικού τους συστήματος. Όπως προαναφέρθηκε η ονομασία τους οφείλεται στο ότι οι αρχαίοι Έλληνες γυμνάζονταν γυμνοί. Τα γυμνάσια περιλάμβαναν τις ασκήσεις της ``αλτηροβολίας΄΄, της ``χειρονομίας΄΄, της ``σκιαμαχίας΄΄, του ``πιτυλίζειν΄΄, του ``ανατροχασμού΄΄ και του ``περιτροχασμού΄΄. Η αλτηροβολία ήταν άσκηση που γύμναζε τους μυς του κορμού και σε αυτήν γίνονταν συνεχόμενες άρσεις αλτήρων του άλματος εις μήκος. Η χειρονομία ήταν άσκηση που γύμναζε τους μυς του κορμού και των άνω άκρων. Σε αυτήν οι αθλητές μιμούνταν τις κινήσεις του αθλήματος της ``πυγμής΄΄, δηλαδή της πυγμαχίας, με φανταστικό αντίπαλο.

Η σκιαμαχία ήταν άσκηση που γύμναζε τους μυς του κορμού, καθώς και των χεριών. Στη σκιαμαχία οι αθλητές μιμούνταν κινήσεις οπλομαχίας, χωρίς αντίπαλο. Κάτι σαν τα ``κάτα΄΄ του καράτε!!! Το πιτυλίζειν ήταν άσκηση για την ενδυνάμωση του κορμού και των χεριών. Σε αυτήν οι αθλητές μιμούνταν τις κινήσεις της κωπηλασίας. Ο ανατροχασμός και ο περιτροχασμός ήταν ασκήσεις για την ενδυνάμωση των μυών των ποδιών. Στον ανατροχασμό οι αθλητές έτρεχαν προς τα πίσω, ενώ στον περιτροχασμό έτρεχαν κυκλικά στο στάδιο. Οι παραπάνω ασκήσεις είναι πολύ καλές, όχι απλά για προθέρμανση, αλλά και για την διάταση και την ενδυνάμωση των μυών. Σημειώνεται ότι η προθέρμανση και οι διατάσεις των μυών είναι απαραίτητες πριν την άθληση, για την καλύτερη ενδυνάμωση, καθώς και για την αποφυγή των μυϊκών τραυματισμών.

Στην αρχαία Ελλάδα οι αθλητές στις παλαίστρες ενδυνάμωναν τους μυς τους με την άρση αλτήρων τους οποίους χρησιμοποιούσαν και στο άλμα εις μήκος. Υπήρχαν και πολλά άλλα αγωνίσματα με τα οποία ασχολούνταν οι αρχαίοι Έλληνες, πέρα από αυτά που αναφέρθηκαν παραπάνω. Υπήρχαν αθλήματα όπως η τοξοβολία, η ρίψη σφαίρας και σφύρας, η κωπηλασία, ο ακοντισμός, η σκυταλοδρομία και άλλα. Αξιοσημείωτον είναι ότι οι αρχαίοι Έλληνες έπαιζαν και κάποιο είδος παιχνιδιού με μπάλα!!! Το παιχνίδι αυτό έμοιαζε με την πετοσφαίριση (βόλεϊ), χωρίς – φυσικά – δίχτυ. Ήταν παιχνίδι με τόπι. Το απίστευτο είναι πως στην αρχαία Ελλάδα έπαιζαν και κάποιο παιχνίδι που αντιστοιχεί στο σημερινό εγγλέζικο κρίκετ!!! Συγκεκριμένα, κάθε παίχτης κρατούσε μία βακτηρία (μπαστούνι) γυρισμένη ανάποδα. Με τη λαβή της βακτηρίας έπαιζαν το παιχνίδι χτυπώντας στο έδαφος μια σφαίρα. Υπάρχει και ανάγλυφη παράσταση με το παιχνίδι. Το τόπι που προαναφέρθηκε απεικονίζεται σε αγγειογραφία. Πέρα από τα σύγχρονα ανόητα αθλήματα όπως το πινγκ πονγκ, το μπέιζμπολ και το ράγκμπι, τα αθλήματα του κλασσικού αθλητισμού δημιουργήθηκαν από τους αρχαίους Έλληνες.

Σήμερα, όπως αναφέρθηκε σε άλλο κεφάλαιο, οι νέοι αθλούνται κυρίως σε ιδιωτικά γυμναστήρια. Το σύγχρονο γελοίο εκπαιδευτικό σύστημα όλων των κρατών δεν δίδει σχεδόν καμία προσοχή στην γυμναστική αγωγή των νέων. Και αυτή η ολίγη που δίδει, ουδεμία σχέση έχει με αυτήν των αρχαίων Ελλήνων. Εξάλλου, το ποδόσφαιρο με το οποίο ασχολούνται στα σχολεία τους οι μαθητές στην Αγγλία, την Ιταλία και τη Νότιο Αμερική δεν είναι γυμναστική, αλλά άθλημα. Άλλο το άθλημα, άλλο η γυμναστική που δεν σχετίζεται πάντα με κάποιο άθλημα. Επίσης, άλλο ο κλασσικός αθλητισμός και άλλο τα ομαδικά αθλήματα – παιχνίδια. Σε ό, τι αφορά τη Νότιο Αμερική προαναφέρθηκε ότι τα παιδιά δεν έχουν ως κίνητρο τον αθλητισμό, αλλά στις φτωχές τους χώρες προσβλέπουν να γίνουν μεγάλοι ποδοσφαιριστές για να πλουτίσουν. Στην αρχαία Ελλάδα μοναδικό κίνητρο της γυμναστικής και του αθλητισμού ήταν το κάλλος και η ευεξία.

Το θέμα είναι ότι, πέρα από την αρχαία Ελλάδα, πότε στην ιστορία – ούτε και σήμερα – οι άνθρωποι αθλούνταν με αυτά τα κίνητρα. Η εκτόνωση μέσα από βωμολοχίες και τους διαπληκτισμούς των αθλητών και των οπαδών, καθώς και ο ανταγωνισμός που τα σύγχρονα ανόητα αθλήματα – όπως το ποδόσφαιρο, η καλαθοσφαίριση, το ράγκμπι και το χόκεϊ – προσφέρουν, ουδόλως σχετίζονται με το αρχαιοελληνικό αθλητικό ιδεώδες. Τα σύγχρονα εμπορευματοποιημένα αθλήματα δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με τη γυμναστική και τα αθλήματα στην αρχαία Ελλάδα. Οι αθλητές σήμερα αγωνίζονται για τα υπέρογκα χρήματα που θα κερδίσουν αν γίνουν πρωταθλητές. Στην ουσία είναι διαφημιστικά αντικείμενα εταιριών. Πολλοί αθλητές, επίσης, γίνονται διασημότητες και πλουτίζουν με φωτογραφήσεις σε περιοδικά. Και το χειρότερο, η πλειοψηφία τους – σε αντίθεση με τους αρχαίους Έλληνες – δεν έχει την ηθικοπνευματική καλλιέργεια που θα έπρεπε να είχε.

Η πλειοψηφία των λίγων νέων που γυμνάζονται σήμερα, πέρα από τις ελάχιστες ώρες του σχολικού μαθήματος της γυμναστικής, ασχολείται με ασκήσεις με βάρη και μερικοί (ακόμα και κορίτσια) με την βία των πολεμικών τεχνών που οι Κινέζοι, οι Ιάπωνες και οι Ταϊλανδοί προβάλλουν ως μεθόδους αυτογνωσίας (!), αυτοσυγκράτησης και αυτοάμυνας. Γενικά, το κίνητρο των σημερινών νέων που γυμνάζονται είναι ο ναρκισσισμός και η επιδειξιμανία, μιας και θέλουν να αποκτήσουν το τέλειο σώμα που προβάλλουν η τηλεόραση, τα περιοδικά και ο κινηματογράφος. Οι νέοι δεν ασκούνται με τα θαυμάσια αθλήματα που ασχολούνταν οι αρχαίοι Έλληνες τα οποία αρκούσαν για την σωματική τους ευεξία. Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν τέλεια γυμνασμένο σώμα, αλλά όχι το φουσκωμένο – με αμινοξέα και αναβολικές ουσίες – σώμα των περισσοτέρων σύγχρονων ``μπόντι μπίλντερ΄΄. Μακάρι οι νέοι σήμερα να αθλούνταν με τα αγωνίσματα των αρχαίων Ελλήνων και όχι με άλλες ανοησίες όπως το σκουός, το ράγμπι, το μπέιζμπολ, το πινγκ πονγκ, το γκολφ, το τένις, το κανό καγιάκ, τον αεροπτερισμό και άλλα συμπαρομαρτούντα.

Πρόταση του γράφοντος είναι σε όλον το πλανήτη να ιδρυθούν γυμναστήρια στα οποία οι νέοι θα γυμνάζονται ακριβώς όπως γυμνάζονταν οι αρχαίοι Έλληνες. Επίσης, πρέπει να ιδρυθούν αθλητικοί σύλλογοι που να περιλαμβάνουν τα παραπάνω γυμναστήρια, αλλά παράλληλα να προσφέρουν και την δυνατότητα ενασχόλησης με τον κλασσικό αθλητισμό, ακριβώς με το πρότυπο των αρχαίων Ελλήνων. Αυτό το όραμα είναι δύσκολο να εφαρμοστεί στην σύγχρονη εμπορευματοποιημένη κοινωνία, αλλά θα μπορούσε να συμβάλλει το υπουργείο πολιτισμού και ιδιωτικοί φορείς στο κάθε κράτος. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η γυμναστική αγωγή των αρχαίων Ελλήνων δεν είχε σχέση με τον πρωταθλητισμό, τα χρήματα και της εταιρίες. Αντιθέτως, εξύψωνε το σώμα και το πνεύμα και προσέφερε ευδαιμονία στους νέους.

Σε προηγούμενο κεφάλαιο είδαμε ότι οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι ανέφεραν ότι η ευδαιμονία (=ευτυχία) βρίσκεται στο αγαθό, στην αρετή. Όμως, βρίσκεται – επίσης – στην γυμναστική και στον αθλητισμό. Η σύγχρονη επιστήμη έχει διαπιστώσει ότι κατά την γυμναστική απελευθερώνονται οι ``ενδορφίνες΄΄ (εγκεφαλίνη και β΄ ενδορφίνη). Αυτές είναι φυσικές οπιούχες ουσίες, σαν την μορφίνη, που δημιουργούν ένα αίσθημα ευεξίας στον οργανισμό!!! Γι’ αυτό πολλοί που αρχίζουν την γυμναστική γυμνάζονται καθημερινά και κάποιοι συνεχώς. Ο εγκέφαλός τους αναγνωρίζει αυτήν την ευεξία.